Partities maken of aanpassen met schijfbeheer van Windows

Dit artikel is op gepubliceerd
in Windows en op 5 april 2020 bijgewerkt

Veel computers worden tegenwoordig met twee harde schijven geleverd; één SSD en een conventionele harde schijf, waarbij het besturingssysteem op de SSD is geïnstalleerd en de andere harde schijf als opslag dient.

Als dat het geval is, is het waarschijnlijk dat je ook een GPT-schijf hebt in plaats van een HDD met een MBR.

In dat geval kan je ook Partities en volumes op een GPT-schijf aanpassen met Schijfbeheer lezen.

Als de SSD uit maar één zichtbare partitie bestaat hoef je hier niets aan te wijzigen, dan blijven je persoonlijke bestanden en de systeembestanden gescheiden.

Maar de andere schijf zou je in partities kunnen onderverdelen. Hierdoor wordt de opslag op je computer overzichtelijker.

Partities maken of aanpassen met schijfbeheer van Windows in het kort:

Wist je dat …

  • Standaard wijst Windows 10 automatisch een beschikbare stationsletter toe aan alle aangesloten interne en externe opslagapparaten.

  • Windows gebruikt het alfabet van A tot Z om beschikbare schijfletters toe te wijzen.

  • Windows reserveert de stationsletters A en B voor diskettestations, maar je kunt ze nog steeds handmatig aan een station toewijzen.

  • De schijfletter C kan alleen worden gebruikt voor het station waarop Windows is geïnstalleerd. Als je meerdere besturingssystemen hebt geïnstalleerd (multiboot), wordt van de actieve Windowsversie altijd de stationsletter weergegeven als C.

  • Als je de stationsletter van een volume, partitie of schijf verwijdert, is deze niet langer beschikbaar als station in Windows Verkenner.

  • De informatie intact blijft, ook al is het station niet zichtbaar in Verkenner.

Met schijfbeheer pas je eenvoudig bestaande partities aan, maak je nieuwe partities of verwijder je partities.

Vaak bestaat de harde schijf van een computer uit maar één grote partitie, de C-schijf. Dat is niet praktisch en zeker niet verstandig.

Want als er iets fout gaat waardoor Windows opnieuw moet worden geïnstalleerd ben je ook al je persoonlijke bestanden kwijt.

Door je harde schijf te partitioneren kun je de systeembestanden gescheiden houden van je persoonlijke bestanden.

Deze staan dan veilig op een andere partitie en blijven intact, zelfs als je Windows opnieuw installeert.

Back-up

Met Windows schijfbeheer kun je partities aanpassen (verkleinen, vergroten, stationsletters verwijderen/toevoegen) zonder verlies van gegevens.

Toch is het aan te raden een goede back-up van je bestanden te maken voordat je een partitie aanpast. Windows schijfbeheer biedt weinig mogelijheden tot herstel als er iets mis gaat.

Voor je verder gaat

Maak een back-up van je bestanden voor je met schijfbeheer aan de slag gaat. Windows schijfbeheer doet gewoonlijk waar het voor bedoeld is, maar biedt weinig mogelijkheden tot herstel als er onverhoopt toch iets mis gaat.

Wijzigingen die je kunt aanbrengen met Windows schijfbeheer

Actie Resultaat
Een volume vergroten De opslaggrootte van een volume (partitie) groter maken.
Een volume verkleinen De opslaggrootte van een volume (partitie) kleiner maken.
Schijfletters verwijderen De gegevens blijven behouden, maar zijn niet te benaderen vanuit Windows verkenner
Schijfletters wijzigen De toegewezen schijfletter wijzigen
Schijfletters toekennen Gegevens zijn benaderbaar vanuit Windows verkenner
Een partitie of logisch station formatteren Alle gegevens worden defintief verwijderd
Een volume maken Een nieuwe primaire partitie maken, een uitgebreide partitie maken of een logisch station maken*
Een volume verwijderen Alle gegevens worden defintief verwijderd en de vrijgekomen ruimte is niet beschikbaar in Windows verkenner

*Welke opties beschikbaar zijn is afhankelijk van de huidige indeling van de harde schijf

GPT-schijven

GPT is een afkorting voor GUID Partition Table. Dit partitietabel wordt sinds het begin van de jaren 90 veel gebruikt in nieuwe harde schijven, als alternatief voor de eerder ontwikkelde MBR partitionering. GPT werd door Intel ontwikkeld als opvolger als onderdeel van EFI, maar kan ook los hiervan gebruikt worden wanneer de GPT-schijf niet opstartbaar moet zijn.

Vergeleken met een MBR schijf, kan een schijf met GPT partitionering meer gegevens aan. Een MBR schijf kan namelijk niet groter dan 2TB worden.

Bovendien ondersteunt een GPT schijf meer partities. Waar een MBR schijf slechts 4 partities aan kan, kan een GPT schijf 128 partities aan. Tot slot wordt de GPT schijf ook nog eens als de veiligere optie gezien van de twee. Schijven met deze partitionering maken namelijk gebruik van CRC code, wat in gewone taal een soort van data dubbelcheck is.

Bron: easeus.com

MBR-schijven maken gebruik van de standaard BIOS-partitietabel. GPT-schijven maken gebruik van de Unified Extensible Firmware Interface (UEFI). Een voordeel van GPT-schijven is dat u meer dan vier partities op elke schijf kunt aanmaken. GPT is ook vereist voor schijven groter dan twee terabyte (TB).

U kunt de partitiestijl van een schijf wijzigen van MBR naar GPT, als de schijf leeg is en geen partities of volumes bevat. U kunt de partitiestijl GPT niet gebruiken op verwisselbare media of op clusterschijven die zijn verbonden met gedeelde SCSI of Fibre Channel-bussen die worden gebruikt door de Cluster-service.

Bron: Microsoft

Primaire en secundaire partities

Partities zijn onder te verdelen in primaire en secundaire partities. Primaire partities staan normaal gesproken aan het begin van de schijfruimte. Het doel van zo’n primaire partitie is om daar vanaf op te starten; de primaire partitie bevat dus het besturingssysteem.

In het verleden kon een harde schijf slechts één primaire partitie bevatten. Als je een harde schijf toch in meerdere stations wilde opdelen, dan kon dit door naast de primaire partitie een secundaire of uitgebreide partitie aan te maken. Tegenwoordig kunnen harde schijven drie primaire partities en een uitgebreide partitie bevatten.

Een secundaire partitie kan één of meer logische stations bevatten. Het aantal logische stations dat aangemaakt kan worden is in feite onbeperkt, zolang er maar genoeg schijfruimte en toe te wijzen stationsletters beschikbaar zijn. Als er geen stationsletters meer beschikbaar zijn, krijgen de aangemaakte logische stations geen letter toegewezen en zijn niet bereikbaar met Windows Verkenner.

Moderne partitioneringssoftware kan vier (primaire) partities op één schijf maken. zodat er ook vier verschillende besturingssystemen op één schijf geïnstalleerd kunnen worden. Windows maakt van de vierde partitie automatisch een uitgebreide partitie, deze kan onderverdeeld worden in logische stations. Je kunt dus maximaal 3 verschillende Windowsversie op één harde schijf installeren. Is dat niet genoeg dan zal je een aparte BOOTMANAGER moeten installeren.

Vanaf een logisch station kan (zonder slimme trucs) niet opgestart worden. Windows kan daarom niet op een logisch station geïnstalleerd worden.

Herstelpartitie

Vaak is er ook een verborgen herstel- of recovery-partitie op de harde schijf aanwezig. Dit is een door de fabrikant gemaakte partitie . Verwijder deze partitie alleen als je er zeker van bent dat je deze echt niet meer wilt gebruiken. Zonder deze partitie heb je namelijk niets meer aan zogenaamde recovery-cd’s of dvd’s en het leveren van speciale recovery-cd’s of dvd’s die zonder deze partitie werken duurt vaak lang en is meestal niet gratis.

Schijfbeheer starten

Je start schijfbeheer door op de Windows-toets van het toetsenbord te drukken of op het Windowslogo links onderin de taakbalk te klikken windows knop en vervolgens partitie te typen

Klik in de zoekresultaten op Partities op harde schijf maken en formatterenConfiguratiescherm.

schijfbeheer starten

Je krijgt nu een overzicht van de aanwezige schijven en de daarop aanwezige partities plus de nog niet toegewezen ruimte

Overzicht van de harde schijven

Schijfletters verwijderen

Klik met de rechter muisknop op het station waar van je de schijfletter wilt verwijderen en klik/tap op Stationsletter en paden wijzigen …

Stationsletter en paden wijzigen ...

Klik op Verwijderen

stationsletter verwijderen

Je Krijgt nu een waarschuwing dat sommige programma’s mogelijk niet meer werken. Dat is logisch, want zonder schijfletter is de partitie niet meer zichtbaar in Windows verkenner en daardoor zijn de gegevens niet meer te benaderen.

Zodra je weer een schijfletter toekent is het station weer zichtbaar in Windows Verkenner en zijn de aanwezige bestanden te benaderen.

Negeer deze waarschuwing en klik op Ja

waarschuwing stationsletter verwijderen.

Nadat je de schijfletter hebt verwijderd kun je een van de andere stations de vrijgekomen letter toewijzen.

Toegewezen schijfletter(s) wijzigen

Wie al eens eerder Windows heeft geïnstalleerd en meer dan twee partities heeft, kent het fenomeen. Na voltooiïng van de installatie hebben de partities andere stationsletters dan voor de installatie. Als je terug wilt naar de oude situatie zal je de stationsletters zelf opnieuw toe moeten wijzen.

Omdat elke letter maar één keer gebruikt kan worden kun je twee partities niet zomaar elkaars stationletter geven. Je zult dan eerst een of meer toegewezen stationsletters moeten verwijderen.

schijfletters

Klik met de rechter muisknop op het station waarvan je de schijfletter wilt wijzigen en klik weer op Stationsletter en paden wijzigen …

Stationsletter en paden wijzigen ...

Klik/tap op Wijzigen

schijfletter(s) wijzigen

Je kunt nu, door op het pijltje van het keuzevak te klikken, kiezen welke schijfletter je wilt toekennen.

schijfletter kiezen

Je krijgt nu de waarschuwing dat sommige programma’s niet meer zullen werken. Negeer de waarschuwing en klik op Ja

waarschuwing schijfletter wijzigen

Schijfletters toekennen

Partities die (nog) geen schijfletter hebben zijn vanuit Windows verkenner niet te benaderen. Alle gegevens zijn wel aanwezig, maar niet zichtbaar in Windows Verkenner. Om de gegevens te kunnen gebruiken moet je een schijfletter toekennen.

Klik met de rechter muisknop op het station waar je een schijfletter aan toe wilt kennen en klik/tap op Stationsletter en paden wijzigen …

Stationsletter en paden wijzigen ...

Klik/tap op Toevoegen …

schijfletter toevoegen

Je kunt nu, door op het pijltje van het keuzevak te klikken, kiezen welke schijfletter je wilt toekennen. Hierdoor zijn alle bestanden die zich op de partitie of het logisch station bevinden weer bereikbaar.

schijfletter kiezen

Een partitie of logisch station formatteren

Een partitie of logisch station formatteren

Formatteren
is een optie voor het formatteren waarmee een nieuwe bestandstabel op een vaste schijf wordt gemaakt, waarmee de schijfvolledig wordt overschreven of gewist. Formatteren kost meer tijd dan snelformatteren omdat alle bestaande gegevens op de vaste schijf volledig worden gewist.
Snelformatteren
is een optie voor het formatteren waarmee een nieuwe bestandstabel op een vaste schijf wordt gemaakt, maar waarmee de schijf niet volledig wordt overschreven of gewist. Snelformatteren gaat veel sneller dan normaal formatteren waarbij alle bestaande gegevens op de vaste schijf volledig worden gewist.

Klik met de rechter muisknop op het station dat je wilt formatteren en klik/tap op Formatteren…

station formatteren

Bepaal hoe je het station wilt formatteren.

Je kunt er voor kiezen het station een (nieuwe) naam te geven en je kunt kiezen welk bestandssysteem er toegepast moet worden: FAT32 of NTFS.

Tot slot kun je nog kiezen voor gewoon of snelformatteren (zie hierboven)

Klik tenslotte op Ok

Opties voor formatteren

Je krijgt nu een waarschuwing dat alle gegevens op het station worden gewist. Klik op Ok om het formatteren te starten.

warrschuwing formatteren

Afhankelijk van de keuze die je maakt (snelformatteren of "gewoon" formatteren kan het even duren voor het proces is voltooid.

voortgang formatteren

Je krijgt als het formatteren voltooid is geen bevestiging, er wordt alleen weergegeven dat het station in orde is, met daarachter de vermelding welk type station het betreft.

Een volume verkleinen

Het is handig om verschillende partities te gebruiken voor bepaalde bestandstypen. Zo zou je een aparte partitie kunnen gebruiken voor je muziekbestanden, films, foto’s en documenten.

Afhankelijk van het bestandstype en de hoeveelheid bestanden die je er in wilt opslaan is het verstandig de grootte van de verschillende partities hierop af te stemmen.

Ben je achteraf niet te vreden met de grootte van een partitie dan kun je deze verkleinen.

Klik met de rechter muisknop op het station dat je wilt verkleinen en klik/tap op Volume verkleinen…

volume verkleinen

Je kunt nu opgeven met hoeveel MB je het volume wilt verkleinen. Klik vervolgens op Verkleinen …

opties voor volume verkleinen

Afhankelijk van de grootte van het station duurt het even voordat het station de gewenste nieuwe grootte heeft. Daarnaast heb je nu ook een deel Niet-toegewezen ruimte, die je kunt gebruiken om een nieuwe partitie te maken.

niet toegewezen ruimte

Een volume vergroten

Ben je achteraf niet te vreden met de grootte van een partitie dan kun je deze vergroten.

Klik met de rechter muisknop op het station dat je wilt vergroten en klik/tap op Volume uitbreiden…

volume uitbreiden

Er wordt nu een wizard gestart die je begeleidt bij het vergroten van de partitie. Klik op Volgende > om door te gaan.

wizard volume uitbreiden

Windows berekent nu of het mogelijk is de gewenste partitie uit te breiden. Klik weer op Volgende > om door te gaan.

wizard volume uitbreiden

Klik op Voltooien om het volume te vergroten.

wizard voltooien

Na korte tijd is (in dit voorbeeld) de Niet-toegewezen ruimte aan de partitie toegevoegd en daarmee de opslagruimte vergroot.

Een nieuwe partitie (volume) maken

Om een nieuwe partitie (of een logisch station in een uitgebreide partitie) te maken moet je over Niet-toegewezen ruimte te beschikken. Als alle beschikbare ruimte is toegewezen kun je een bestaande partitie te verkleinen.

Klik met de rechter muisknop op een deel van de Niet-toegewezen ruimte. klik/tap op Nieuw eenvoudig volume…

volume maken

Er wordt nu een wizard gestart die je helpt bij het maken van een nieuwe partitie of logisch station. Klik op Volgende > om door te gaan.

nieuw volume maken

Je krijgt nu te zien wat de (minimale en de) maximale grootte is van de nieuw te maken partitie. Als je hier geen wijziging in aanbrengt zal alle beschikbare schijfruimte aan de nieuwe partitie worden toegewezen. Je kunt hierna dus geen andere partities meer maken. Pas de gewenste grootte eventueel aan en klik op Volgende >

Tip: De eerste drie partities die aangemaakt worden onder Windows zijn automatisch primaire partities

partitiegrootte opgeven

Je krijgt nu verschillende opties. Als alles naar wens is klik je weer op Volgende >

stationsopties voor nieuw volume

In het volgende scherm kun je kiezen welk bestandssysteem de nieuw partitie moet krijgen, FAT32 of NTFS.

Zet tenslotte een vinkje in het vakje voor Snelformatteren en klik op Volgende >

partitie formatteren

Nu krijg je een overzicht van de gemaakte keuzes. Klik op Voltooien om de wizard af te sluiten en de nieuwe partitie te maken.

Bevestiging van instellingen

Even geduld en je hebt een nieuwe partitie die je kunt gebruiken om je bestanden op te slaan.

nieuw volume is aangemaakt

Een partitie (volume) verwijderen

Klik met de rechter muisknop op het volume dat je wilt verwijderen.

volume verwijderen

Je krijgt nu een waarschuwing dat alle gegevens op het volume gewist worden als je het volume verwijdert. Klik op Ja, als je zeker weet dat je een backup hebt gemaakt van de gegevens die zich op het station bevinden.

waarschuwing bij volume verwijderen

Nadat je op ja hebt geklikt wordt het station verwijderd en de vrijgekomen schijfruimte toegevoegd aan de Niet-toegewezen ruimte.